Martha Grimes – zbrodnie Pod Huncwotem i Pod Przechytrzonym Lisem to tylko tło

Za mną dwie części serii z inspektorem Jurym w roli głównej. I jestem już pewna, że po pierwsze Pani Grimes ma u mnie karnet z zaznaczonymi odwiedzinami. A po drugie znalazłam bezapelacyjnie pisarkę kryminałów godną samej babci Agathy Christie.

Jako, że Pod Huncwotem i Pod przechytrzonym lisem podobne są w swej konstrukcji i w podobnym klimacie utrzymane, opiszę moje refleksje wrzucając obie do jednego worka. Poza tym, jestem przekonana, że jak już sięgniesz po jedną książkę jej autorstwa wsiąkniesz w klimat -i wrócisz po więcej. Jak na nałogowca przystało. Ja w każdym razie uzależniłam się. Dlaczego?

Przede wszystkim dlatego, że te książki spełniają wszelkie kryteria kryminału kominkowego.

Jak stwierdził Krajewski w jednym z wywiadów w 2011 r. : nie piszę kryminałów kominkowych, w których ludzie przyjemnie pachną, tak właśnie u Pani Grimes ludzie właśnie może nie leżą i pachną – jednak zbrodnia przedstawiona jest jakby mimochodem, jako efekt końcowy, tło.

Mnie osobiście taki klimat bardzo wciąga. To jest trochę tak jak z eksponowaniem siebie i swojego ciała wprost. Kiedy ktoś się rozbiera nic nie zostawiając wyobraźni a dawaniem obietnicy erotycznej, zawoalowanie tajemnicy strojem.

Tu – w powieściach Grimes dostaję tajemnicę, zbrodnię i rozwiązanie pokryte pozornym spokojem, konwenansami, uprzejmością. Zbrodnia, zupełnie jak u Christie – to tylko tło, aby pokazać motyw. A ten wyłania się dzięki wnikliwej obserwacji osobowości człowieka i stosunków międzyludzkich.

A wszystko dzieje się w sennych, prowincjonalnych miasteczkach Anglii. W których czas się zatrzymał w co najmniej XIX w. Gdyby nie wzmianka, jakimi markami i modelami samochodów jeżdżą niektóre z postaci – trudno byłoby zorientować się w jakich czasach dzieje się akcja Pod Huncwotem i Pod przechytrzonym lisem.

Tu, bez względu na nazwę miejscowości, wszyscy wszystkich znają – każdy zna historię życia każdego. A pod spodem, tego niespiesznego życia aż wrze od tajemnic, tych małych i większych.

Bohaterowie narysowani świeżo zatemperowaną kredką stają się namacalni.

Oczywiście jest więc, łączący swoją osobą serię powieści, inspektor Jury.

Nieco samotny, zapracowany, inteligentny, błyskotliwy. Tylko rozmawiając z kolejnymi podejrzanymi – niczym Herkules Poirot, widzi wszystko z lotu ptaka. Przyglądając się wszystkiemu i wszystkim, przecedza, niczym mąkę przez sito, historie, wątki i motywy mało znaczące od tych, które doprowadzają go prosto do mordercy.

Jest też, oczywiście ciotka Agatha, postać bardzo wyrazista (imię chyba nieprzypadkowe?) która z każdym tomem zachowuje się jeszcze bardziej nieznośnie, upierdliwie, miejscami wręcz bezczelnie. Co mnie czasem śmieszyło, czasem irytowało.

Albo Melros Plant -inteligenty, świetnie dedukujący, ironiczny, złośliwy – a dla mnie przez to czarujący w sposób, który cenię. Partner w pracy dedukcyjnej dla Jurego. Co od razu kojarzy się z inną, znaną parą – Sherlockiem Holmesem

i Watsonem. Z tą jednak różnicą, że u Grimes panowie zachowują sporą autonomię. Również na metę w odkrywaniu mordercy – każdy z nich, wbiega inną drogą.

Jak dla mnie, jak już mam się czegoś czepić, niezbyt zgrabne jest wprowadzanie na scenę lorda Planta. Oczywiście, jakoś tak się zgrabnie składa, że za każdym razem, kiedy na prowincji, w dowolnym miejscu ktoś zabił – Plant zjawia się w naturalny sposób. A to akurat ma tam rodzinę, a to właśnie przejeżdżał a to zawsze coś.

To co łączy powieści w cyklu to zręczne, współgrające z akcją książki, wplatanie w tytuł nazwy pubów. A każdy z nich ma swoją odrębną historię. Ciekawy pomysł.

Fot.http://www.examiner.com

W Polsce, dotychczas ukazało się sześć książek z tego cyklu. Jednak nadzieją napawa fakt, że Grimes napisała w ciągu prawie trzydziestu lat, dwadzieścia dwie części. Zatem mam nadzieję, że tłumaczenia kolejnych części będą do nas docierać systematycznie.

A sama Grimes, która zaczęła pisać po czterdziestce, pytana jak tworzy i skąd czerpie pomysły, twierdzi, że przychodzą do niej we wszystkich formach. Gdy coś usłyszy, czy zobaczy. Czasami wystarczy kolor albo fragment muzyczny. Lub obraz pewnego rodzaju. Kiedy coś takiego zobaczy, odczuwa ogromny ciężar emocjonalny, chociaż sama nie wie dlaczego. Uwielbia historie i cieszy się, kiedy sama widzi jak wykorzystuje te znaki w swoich opowieściach.

Jak się okazuje ten ciężar emocjonalny przekuwa później w mistrzowską twórczość .

Jednak, co może zaskoczyć, pisanie nadal jest tak samo trudne, jak zawsze, dodaje.

Dodatkowym motywatorem do sięgnięcia po cykl, może być informacja, że pisarka otrzymała nagrodę Edgar Awards (nazwa od prekursora gatunku Edgara Allana Poe) za całokształt twórczości. Nagrodę otrzymują pisarze, scenarzyści a nawet krzewiciele literatury kryminalnej, niezmiennie od 1946 r.

Mystery Writers of America (wręczający nagrodę) określili pisarkę jako amerykańską autorkę bardzo brytyjskiego inspektora Richarda Jury. Nic dodać, nic ująć.

Reasumując : dla fanów Agaty Christie – będzie to przynajmniej kilkutomowa uczta. W znajomych klimatach. Oczywiście generalnie dla fanów kryminału kominkowego, sennej, niepozornej Anglii z całym jej inwentarzem – lektura obowiązkowa.

***

Dla tych, którzy już wsiąkną na długie godziny w klimaty prowincjonalnej Anglii, przetłumaczony na język polski cykl, obejmuje części:

1. Pod Huncwotem (W.A.B. – luty 2008) /wydanie oryginalne: The Man With a Load of Mischief (1981)/

2. Pod Przechytrzonym Lisem (W.A.B. – wrzesień 2008) /wydanie oryginalne: The Old Fox Deceiv’d (1982)/

3. Pod Anodynowym Naszyjnikiem (W.A.B. – lipiec 2009) /wydanie oryginalne: The Anodyne Necklace (1983)/

4. Pod Zawianym Kaczorem (W.A.B. – maj 2010) /wydanie oryginalne: The Dirty Duck (1984)/

5. Zajazd Jerozolima (W.A.B. – grudzień 2011) / wydanie oryginalne: The Jerusalem Inn (1984)

A dla czytających w oryginale:

6. Help the Poor Struggler (1985)

7. Deer Leap (1985)

8. I Am the Only Running Footman (1986)

9. The Five Bells and Bladebone (1987)